[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ponownie ożywić i wsadzić do nowojorskiego metra pod warunkiem, że byłby
wykąpany, ogolony i odziany we współczesne ubranie wątpliwe, czy ściągnąłby na
siebie więcej uwagi niż którykolwiek z naturalizowanych obywateli .
Inny antropolog ujął rzecz jeszcze dobitniej: Mógłbyś pomyśleć, iż wygląda on
nieco topornie, ale nie sprzeciwiłbyś się, gdyby twoja siostra chciała go poślubić .
Stąd już tylko jeden krok do przekonania niektórych antropologów, że człowiek
neandertalski, jako anatomiczna odmiana człowieka współczesnego, nigdy nie
zniknął, ale wciąż jest z nami.
Reinterpretacja kulturowych uprzedzeń związanych z człowiekiem neandertalskim
również wpływa na zmianę punktu widzenia i życzliwsze spojrzenie na ten gatunek.
Dawni antropolodzy pozostawali pod wielkim wrażeniem piękna i obfitości rysunków
jaskiniowych, które po raz pierwszy pojawiają się wraz z nadejściem człowieka z Cro-
Magnon; tak jak dostępny materiał kostny, rysunki te wspomagały teorię o
wspaniałej nowej wrażliwości, która zastąpiła brutalne nieokrzesanie .
Jednakże człowiek neandertalski jest również godny uwagi ze względu na swe
dokonania. Jego kultura, zwana mustierską od nazwy stanowiska Le Moustier we
Francji charakteryzuje się pracami kamieniarskimi dość wysokiej klasy, o wiele
doskonalszymi niż na jakimkolwiek wcześniejszym poziomie kulturowym. Obecnie
zaś odkryto, iż człowiek neandertalski wytwarzał też narzędzia z kości.
Najbardziej poruszający ze wszystkich jest fakt, iż człowiek ów był pierwszym z
naszych przodków, który rytualnie chował swoich zmarłych. W Le Moustier
umieszczono w rowie w pozycji leżącej kilkunastoletniego chłopca; zaopatrzono go w
zapas narzędzi krzemiennych, w kamienny topór i pieczone mięso. Większość
antropologów nie ma wątpliwości, iż rzeczy te były przeznaczone do użytku
nieboszczyka w jakiejś formie życia pozagrobowego.
Istnieją też inne dowody uczuć religijnych: w Szwajcarii znajduje się miejsce kultu
jaskiniowego niedzwiedzia, stworzenia, któremu oddawano boską cześć, które
wielbiono, a także zjadano, w jaskini natomiast Shanidar w Iraku neandertalczyk
pochowany został z kwiatami w grobie.
Wszystko to wskazuje na pewną postawę wobec życia i śmierci, na świadome
widzenie świata, które jest jądrem wszystkiego, co wedle naszych przekonań
wyróżnia człowieka myślącego spośród reszty stworzeń. Na podstawie istniejących
dowodów musimy uznać, iż postawę taką po raz pierwszy przejawił człowiek
neandertalski.
112
Powszechna rewizja poglądów na człowieka neandertalskiego zbiega się z
ponownym odkryciem opisu spotkania ibn-Fadlana z potworami z mgły ; jego opis
tych stworzeń przywodzi na myśl anatomię neandertalczyka i nasuwa pytanie, czy
rzeczywiście forma neandertalska zniknęła z powierzchni ziemi tysiące lat temu, czy
też ci pierwotni ludzie przetrwali do czasów historycznych.
Argumenty oparte na analogiach działają w obie strony. Istnieją historyczne
przykłady wpływu garstki ludzi o wyższym poziomie kultury technologicznej, którzy
wypierali zbiegiem lat społeczność bardziej prymitywną; chodzi przede wszystkim o
historię spotkania Europejczyków z Nowym Zwiatem. Ale istnieją też przykłady
społeczeństw prymitywnych, żyjących w izolowanych obszarach i nie znanych
bardziej rozwiniętym, cywilizowanym ludom w ich bliskim sąsiedztwie. Tego rodzaju
plemię odkryto ostatnio na Filipinach.
Akademicką dysputę na temat ibn-Fadlanowskich stworzeń można zwięzle
podsumować, przedstawiając zapatrywania Geoffreya Wrightwooda z Uniwersytetu
w Oksfordzie oraz E. D. Goodricha z Uniwersytetu w Filadelfii. Wrightwood twierdzi
(1971): Zwiadectwo ibn-Fadlana daje doskonały, pożyteczny opis człowieka
neandertalskiego, zgodny ze świadectwem z wykopalisk oraz z naszymi
przypuszczeniami na temat poziomu kulturowego tych pierwotnych ludzi.
Powinniśmy uznać go natychmiast, o ile nie zdecydowaliśmy jeszcze, iż ludzie ci
zniknęli bez śladu jakieś 30-40 000 lat wcześniej. Musimy pamiętać, iż my jedynie
zakładamy owo zniknięcie, ponieważ nie odnalezliśmy żadnych skamielin z czasów
pózniejszych, a brak takich wykopalisk nie oznacza jeszcze, że one faktycznie nie
istnieją.
(& ) Obiektywnie nie istnieje żaden powód a priori upoważniający do
zaprzeczenia, że pewna grupa neandertalczyków mogła przetrwać bardzo długo na
izolowanym obszarze w Skandynawii. W każdym razie takie przypuszczenie najlepiej
odpowiada opisowi zawartemu w tym arabskim tekście .
Goodrich, paleontolog znany ze swego sceptycyzmu, przyjmuje przeciwstawny
punkt widzenia (1972): Ogólna dokładność relacji ibn-Fadlana skłania nas do
pomijania pewnych nadużyć w jego rękopisie. Jest ich kilka, a wynikają albo z
uprzedzeń kulturowych, albo z pisarskiej chęci wywarcia jak największego wrażenia.
Nazywa on wikingów olbrzymami, podczas gdy z całą pewnością nimi nie byli;
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plalternate.pev.pl
|
|
|
