[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Rozwój aspiracji niepodległościowych wywołał zrozumiała podejrzliwość władz francuskich.
Wobec konfliktu w sąsiedniej Algierii, francuzi zdecydowali się na odsunięcie sułtana. W wyniku
konfliktu z francuskim rezydentem generalnym, gen. Alphonse Juin, sułtan został odsunięty od
spraw rządowych. Latem 1953 roku berberski feudał, Ahmad Glawi, obalił sułtana Muhammada
V, który został następnie przez Francuzów aresztowany i wywieziony na Madagaskar.
Kolonizatorzy osadzili na tronie marionetkowego władcę, Muhammada VI. Nie został on uznany
przez społeczeństwo, odmówiła mu też uznania Hiszpania, kontrolująca znaczną część Maroka. Po
2 latach (w międzyczasie Francja przegrała wojnę indochińską i powszechna w niej była
świadomość potrzeby dekolonizacji większości poza Algierią terytoriów zamorskich) doszło do
podpisania porozumienia w Akx-les-Bains, na mocy, którego postanowiono usunąć Muhammada
VI i przywrócić tron prawowitemu władcy. Muhammad V wrócił do Maroka w listopadzie 1955
roku, a 2 III 1956 r. Maroko i Francja podpisały w Paryżu deklarację o przyznaniu niepodległości
Maroku. Miesiąc pózniej, po dramatycznych rozmowach sułtana z gen. Franco, Hiszpania prze-
kazała Maroku pomocną strefę okupacyjną, zachowując w niej 5 enklaw z Ceutą i Melillą na czele.
Przekazanie innych posiadłości hiszpańskich (Ifni oraz strefa okupacyjna na południu) nastąpiło w
latach 60-tych. W pazdzierniku 1956 roku międzynarodowa komisja uchyliła status Tangeru i
przekazała miasto Maroku.
6. Maroko pod rządami Hassana II.
W następnych latach w Maroku toczyła się ostra walka pomiędzy ugrupowaniami związanymi z
dworem - zwolennikami stopniowych reform przy utrzymaniu władzy królewskiej, związków z
Zachodem i niezależnej pozycji w Afryce oraz wobec świata arabskiego a lewicą,, głównym
rzecznikiem, której stał się Narodowy.Związek Sił Ludowych z Mahdi Ben Barką na czele.
Konfrontacja przybrała na sile, gdy na tronie zasiadł (1961) Hassan II. Ten oświecony monarcha
nie cofał się jednak przed bezwzględnymi posunięciami w obronie zagrożonego tronu. W 1965
roku przy współudziale szefa wywiadu (pózniej ministra spraw wewnętrznych) gen. Ufqira doszło
w Paryżu do bestialskiego zamordowania Ben Barki. W 1971 roku w czasie uroczystości
dworskiej grupa żołnierzy z paroma generałami na czele zabiła część gości dworu (w tym paru
obcych dyplomatów), ale zamach na Hassana II nie powiódł się, a monarcha za cenę masowych
represji - przywrócił porządek. Autorytet Hassana II w Maroku umocniła jego aktywna rola i
szacunek, jakim cieszy się w polityce międzynarodowej. Ale Maroko, choć uregulowało swe spory
z Francją, a nawet sondowało możliwości wejścia do EWG, pozostaje w ostrym konflikcie z
Algierią, datującym się od wojny pomiędzy obydwoma krajami (pazdziemik-listopad 1963) o
sporne tereny pograniczne i związanym z nierozwiązanym dotąd konfliktem saharyjskim
7. Wojna wyzwoleńcza w Algierii.
Również w Algierii H wojna światowa rozbudziła nadzieje wśród ugrupowań nacjonalistycznych.
W maju 1945 roku przez kraj przetoczyła się fala krwawych zamieszek, na które francuskie
władze wojskowe odpowiedziały bezlitosnym terrorem i represjami. Konsolidacja sił
nacjonalistycznych przebiegała w walce pomiędzy starszym pokoleniem, a młodszymi politykami,
skupionymi w 1954 roku we Froncie Wyzwolenia Narodowego, l XI 1954 roku w Algierii
wybuchło w kilku miejscach równocześnie powstanie. Za broń chwyciła część chłopstwa, wsparta
przez przybyszów z miast. Rozpoczęła się krwawa wojna, w której część Algierczyków
muzułmańskich stanęła po stronie Francuzów, mogących liczyć także na pełne poparcie niemal
całej, bardzo licznej ludności chrześcijańskiej, (pieds-noirs, czyli czarne stopy", jak nazywano
kolonistów, osiedlających się od XIX wieku w Algieru). Wojna nie mogła być wygrana środkami
militarnymi. Wyparte z jednego terenu oddziały FWN przenosiły się do innych rejonów. Przyległe
obszary Maroka i Tunezji stały się bazami zaopatrzeniowymi i miejscem schronienia oddziałów
FWN. Nie przyniosło zmiany nawet zamknięcie granicy z Tunezją pasem pól minowych i
naelektryzowanych płotów z drutu kolczastego. Wojna kosztowała ok. 2 min istnień ludzkich.
Francuzi w bezlitosny sposób eksterminowali ludność terenów objętych powstaniem, nie lepszy
był los Francuzów, którzy wpadli w ręce powstańców. W 1958 roku powstał w Kairze
Tymczasowy Rząd Rewolucji Algierskiej z Ferhatem Abbasem na czele. Ale tarcia i konflikty
wśród liderów powstania nie pozwoliły na polityczną konsolidację sił nacjonalistycznych.
8. OAS.
Wiosną 1958 roku w Algierii ujawniły się ekstremistyczne grupy nacjonalistów francuskich,
posługujące się terrorem, próbujące przechwycić dwukrotnie w następnym okresie władzę w
Algierii, nawet za cenę oderwania jej od metropolii. Posiadały one poparcie części kolonistów, a
także pewnych grup polityków i kół w korpusie ekspedycyjnym (generałowie Challe, Salan,
Jouhaud, Zeller). W maju 1958 roku w czasie kryzysu wywołanego narastającymi niepokojami w
Algierii, na czele rządu francuskiego stanął gen. de Gaulle, wybrany w styczniu 1959 r.
prezydentem republiki De Gaulle początkowo zakładał utrzymanie więzów Algierii z Francją,
zwłaszcza wobec odkrycia ogromnych złóż ropy naftowej, i gazu ziemnego na Saharze. Kolejny
pucz - tym razem z otwartym udziałem wymienionych generałów (1961), terrorystyczna
działalność tajnej organizacji ultrasowskiej OAS (Organizacja Tajnej Armii), seria krwawych
zamachów bombowych w Algierze, a potem i na terytorium metropolii, kilka prób zamachu na
samego de Gaulle'a skłoniły Francję do podjęcia dialogu z siłami nacjonalistycznymi. Było to
ułatwiona także i dlatego, że kilku czołowych przywódców FWN z Ahmedem Ben Bellą na czele
przebywało we francuskim więzieniu po przechwyceniu wiozącego ich samolotu nad Morzem
Zródziemnym przez Francuzów. Rozmowy najpierw potajemne w Paryżu, potem-już oficjalne w
Evian, doprowadziły do podpisania tzw. traktatów eviańskich, przewidujących utworzenie władzy
tymczasowej i przyznanie niepodległości Algierii na początku lipca 1962 r. Kilkumiesięczny okres
przejściowy stanowił tragiczny finał wojny algierskiej. Brak zaangażowania ze strony wycofującej
się armii, paniczna ucieczka Europejczyków, rzezie i grabieże, setki, może tysiące ofiar fali
organizowanych przez obydwie strony zamachów bombowych, ucieczka części ludności
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plalternate.pev.pl
|
