[ Pobierz całość w formacie PDF ]
wsparte na autorytecie Pisma Zwiętego. Najlepsi urzędnicy państwowi to zarazem najlepsi chrześcijanie. W jego poglądach
mieściło się przekoanaie, że nawet zły rząd jest lepszy od anarchii.
27. Wpływ teologii na poglądy polityczne Lutra i Kalwina.
Luter znajdował się pod silnym wpływem filozofii św. Augustyna. Od niego przejął tezę o tym, że lud z natury swej jest zły.
Zdeprawowana natura człowieka niedobrze znosi ustrój demokratyczny. Lud jest opętany przez szatana i potrzebuje silnej
ręki władcy, który rozprawi się krwawo z krnąbrnymi poddanymi. Również od Augustyna wywodzi się jego pogląd o
totalnym posłuszeństwie wobec władcy, choćby był on tyranem.
Kalwin znajdował się również pod wpływem św. Augustyna, a także poglądów Lutra. Stąd jego tezy o niemożności buntu
względem władcy są niemalże identyczne. Dla niego bowiem bunt wobec władcy jest tożsamy z buntem wobec Boga.
Absolutyzm władcy jest absolutyzmem Boga, a zatem Boskie jest także państwo, którym on kieruje. Ponieważ ludzie z góry
są przeznaczeni do zbawienia bądz potępienia (teoria predestynacji - św. Augustyn) i z natury swej są zli, nie mogą
postępować inaczej niż zle i dlatego też zdani są na całkowitą łaskę Boga, który kieruję ręką rządzącego.
28. Myśl Odrodzenia w Polsce- Modrzewski, Ostroróg, Orzechowski.
Modrzewski Andrzej Frycz- Przedstawił gruntowny program naprawy Rzeczpospolitej, która oznaczała dla niego
zgromadzenie o pospólność ludzką, związaną prawem, łączącą wielu sąsiadów, a ku życiu dobremu i szczęśliwemu
ustanowioną". W dziedzinie władzy politycznej był zwolennikiem rządów królewskich elekcyjnych. Opowiadał się za silną
władzą królewską, ale decyzje monarchy powinny być uzgadniane z senatem. Sugerował ograniczenie roli sejmów, twierdził,
że posłowie nie powinni bezpośrednio tworzyć prawa, lecz opiniować projekty ustaw tworzone przez wykształconych
prawników. Modrzewski krytykował nadmierną rolę szlachty w życiu Rzeczpospolitej, a opowiadał się za zwiększeniem roli
mieszczaństwa. Postulował opiekę króla nad wszystkimi stanami, a w szczególności nad chłopami. Postulował równość
10
49
wobec prawa karnego i niesienie sądownictwa patrymonialnego wobec chłopów. Uważał, że prawo powinno
obowiązywać jednakowo wszystkich obywateli, niezależnie od ich społecznego położenia, a nawet szczególnie chronić
najsłabszych. Był także zdecydowanym przeciwnikiem wszelkich wojen i zwolennikiem trwałego pokoju. Postulował
demokratyzację Kościoła, która zakładała wybieralność biskupów oraz dopuszczenie nieszlachty do dostojeństw kościelnych.
Jego myśl polityczna była kontynuowana przez Ch. Wolffa.
Orzechowski Stanisław-Na państwo można wyróżniać dwie definicje Rzeczypospolitej; pierwsza, która zakłada, że jest
ona zebraniem obywateli, społecznością prawa i towarzystwem pożytku" i druga, zgodnie z którą Rzeczypospolita jest
wspólnotą całej szlachty. Wyróżniał sześć stanów w państwie, w tym trzy istotne: kapłani, rycerze i król, oraz trzy nieistotne:
oracze, rzemieślnicy i kupcy. Najważniejszym stanem dla Orzechowskiego był rycerstwo, czyli szlachta, była ostoją
wolności i godności Rzeczypospolitej. Szlachta była najbardziej wolnym narodem na ziemi, a jej państwo ustrojem idealnym.
Przekonywał, że król na być tylko stróżem przywilejów szlachty i wykonawcą tworzonych przez szlachtę ustaw.
Suwerenność Rzeczypospolitej wyrażała się w wolnej niezależności od monarchy, a suwerenem była tylko szlachta. Państwo
ma do spełnienia także cele religijne, a król na stać na straży czystości wiary. Król powinien bezkompromisowo walczyć z
wszelkimi przejawami różnowierstwa. Polska powinna pozostać wyłącznie krajem katolickim, ponieważ pełni rolę
przedmurza islamu, prawosławia i kacerstwa. Orzechowski przekonywał, że w sprawach wiary nad królem władzę wyższą
sprawuje arcybiskup gnieznieński i papież. Dlatego też obrona wiary jest podstawowym zadaniem monarchy. Myśl
polityczna Orzechowskiego przyczyniła się do ukształtowania się w Polsce ideologii złotej wolności szlacheckiej".
Ostroróg Jan ~ Postulował wzmocnienie władzy królewskiej poprzez uniezależnienie jej od zwierzchności władzy
papieskiej i cesarskiej, a także poprzez reformy wewnętrzne państwa sprzyjające rozwojowi gospodarczemu. Opowiadał się
za daleko idącym uniezależnieniem władzy państwowej od kościelnej przez zniesienie opłat kościoła polskiego na rzecz
Rzymu (świętopietrze). Był zdania, że kościół powinien być zobowiązany do płacenia podatków, niesienia pomocy biednym
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plalternate.pev.pl
|
|
|
