[ Pobierz całość w formacie PDF ]
dobna do wyrzucania Smieci. Wiemy, co jest optymalnym spo-
�ecznie rozwi�zaniem: wyrzucanie Smieci do kosza. Dlaczego
wi�c ludzie wyrzucaj� Smieci, gdzie popadnie? Bo z indywidu-
alnego punktu widzenia proSciej jest wyrzuci� papier byle gdzie,
ni� szuka� kosza na Smieci.
Wbrew pozorom zwi�zek tych przyk�adów z etyk� jest bezpo-
Sredni. Otó� w gospodarce zachowaniem op�acalnym z punk-
tu widzenia wszystkich podmiotów jest zachowanie etyczne.
Natomiast z punktu widzenia indywidualnych firm wprost
przeciwnie cz�sto najbardziej op�acalne jest zachowanie nie-
etyczne. Takie zachowanie (na przyk�ad �apówka pozwalaj�ca
zdoby� kontrakt, sformu�owanie myl�ce zwi�zki zawodowe,
opóxniona sp�ata zobowi�za�) najcz�Sciej pozwala na lokalny
i krótkoterminowy sukces konkretnej firmy. Problem polega
na tym, �e gdy takie rozwi�zanie zaczyna by� stosowane po-
wszechnie, natychmiast wszyscy na tym trac�.
KRZYSZT OF OB� �J
Koszty funkcjonowania gospodarki, w której firmy zachowuj�
si� nieetycznie, jak pokazuj� przyk�ady, s� ogromne. Najwa�-
niejszym problemem jest wzrost kosztów wszystkich trans-
akcji handlowych. Poniewa� trudno mie� zaufanie do kontra-
hentów, wi�c firmy zaczynaj� si� zabezpiecza� klauzulami
prawnymi, koniecznoSci� przedp�at i tym podobnymi. Poci�ga
to za sob� koniecznoS� rozbudowywania aparatu kontroli le-
galnoSci i rzetelnoSci transakcji (oboj�tne, czy s� to zamówie-
nia rz�dowe, czy op�acanie podatków). Ale aparat kontrolny
te� jest przekupny, wi�c trzeba zbudowa� system kontroli apa-
ratu kontrolnego. A op�aci� to trzeba, oczywiScie, z podatków.
A poniewa� przy wysokich podatkach firmy unikaj� ich p�ace-
nia, wi�c rozbudowuje si� nast�pny aparat kontrolny. I tak
w niesko�czonoS�. Powstaje tak zwana p�tla dodatniego sprz�-
�enia zwrotnego nieetyczne zachowania tworz� ogromne
koszty gospodarcze, których usuwanie powoduje kolejne kosz-
ty i tak dalej. Kraje uwik�ane w tak� p�tl� nie maj� szansy na
d�ugofalowy sukces, s� wstrz�sane paroksyzmami afer gospo-
darczych. Politycy, co nieuniknione, staj� si� przekupnymi ma-
rionetkami, prowadzi to do destabilizacji politycznej. Etyka,
podobnie jak mi�oS�, nie jest towarem i nie ma swojej ceny, ale
jest w biznesie niczym smar do silnika zmniejsza koszty funk-
cjonowania i poprawia niezawodnoS�.
Krzysztof Ob�ój
O L I DE RACH
167
KWE S T I A T O� S AMOR C I
Czy organizacje umieraj�? Czy tylko si� zmieniaj�? Co jest
podstaw� to�samoSci firmy? Teren jej dzia�ania? Kieruj�cy ni�
ludzie, pracownicy? A mo�e produkty lub technologia? Pozy-
tywna odpowiedx na ka�de z tych pyta� oznacza jednoczeSnie
przyj�cie za pewnik, �e firmy s� nietrwa�e, a cykl ich �ycia
jest obecnie bardzo krótki.
Przedsi�biorstwo Ambra, którym kierowa�em, nie jest ju� na-
wet firm�, a bardziej zbiorem firm skupionych wokó� naszej
misji. Wytwarzane produkty nie s� w niczym podobne do tych
z pocz�tku lat dziewi��dziesi�tych. W Ambrze nie pracuje ju�
wi�kszoS� ludzi, którzy j� stworzyli. Nasz dawny konkurent
Cin & Cin od roku 1997 jest cz�Sci� naszej organizacji. A jed-
noczeSnie dla nikogo nie ulega w�tpliwoSci, �e Ambra wci��
�yje, tylko si� zmienia.
Gdy zak�adaliSmy nasz� spó�k�, nawet nie wiedzieliSmy, czym
b�dzie si� ona zajmowa� i kto z nas za co b�dzie odpowiedzial-
ny. W zasadzie przez d�ugi czas nie by�o jasne, kto jest szefem!
Co do jednej tylko rzeczy byliSmy absolutnie pewni �e to jest
nasza Spó�ka. Akt za�o�ycielski spó�ki sprowadza si� do takie-
go w�aSnie oSwiadczenia woli wspólników. Znam oczywiScie
wiele firm, które powsta�y z okreSlonym zamiarem, �eby pro-
dukowa� konkretne wyroby: krzes�a, soki, wod� mineraln�.
J ANUSZ PAL I KOT
JeSli jednak nowa firma nie jest fili� jakiejS wi�kszej korpora-
cji, to pierwotnym sensem jej za�o�enia jest wola konkretnych
osób do wspólnego dzia�ania. Relacje z rynkiem i potencja� osób
zgromadzonych w firmie decyduj� o tym, co ostatecznie sk�a-
da si� na wybór specjalizacji.
Z w�asnego doSwiadczenia wiem, �e w �yciu firmy ogromn�
rol� odgrywaj� ró�nego rodzaju kryzysy: wejScie nowego udzia-
�owca inwestora strategicznego lub finansowego, utrata wy-
sokiej rentownoSci, przej�cie du�ego konkurenta. Kryzysy
w spó�ce s� najlepszym sposobem jej dojrzewania do w pe�ni
profesjonalnej formy.
Gdy firma osi�ga sw� w�aSciw� posta�, gdy charakteryzuje j�
dzia�anie w ramach stabilnych relacji pomi�dzy kapita�em
w�asnym a obcym, mocna pozycja na rynku i niski poziom kosz-
tów, to staje ona przed dylematem poszukiwania nowych mo�li-
woSci nowych rynków. Ta decyzja jest najtrudniejsza, cz�sto
ko�czy si� wi�c kompromisem i w rezultacie Smierci� firmy.
Niektóre przedsi�biorstwa ko�cz� swój �ywot, przechodz�c
wszystkie fazy rozwoju w��cznie ze Smierci�, a inne cho�
radykalnie przekszta�cone trwaj� nadal. Co decyduje o tym,
�e firma w niczym niepodobna do siebie samej sprzed lat pozo-
staje jednak sob�? Mo�e jej to�samoS�? A czym jest to�samoS�?
To�samoS� firmy powstaje wskutek jej komunikacji wewn�trz-
nej i zewn�trznej. Tworzy si� przez aktywne relacje z bli�szym
i dalszym otoczeniem oraz ze zmieniaj�c� si� kadr�. Proces
O L I DE RACH
169
ten wymaga nieustannego podtrzymywania. Wystarczy krótki
okres zaniechania i firma zamiera. Jej odrodzenie wymaga
nowych przywódców i nowych idei. Podobnie powstanie firmy
jest w g�ównej mierze zale�ne od zbudowania okreSlonych re-
lacji: z dostawcami, odbiorcami, pracownikami. W�aSnie po-
cz�tek i koniec firmy to momenty, kiedy naj�atwiej zaobserwo-
wa� znaczenie energii, jak� wnosi do niej grupa za�o�ycieli,
i bez której dana firma nie �yje.
Jest oczywiste, �e dla firm du�ych, zatrudniaj�cych tysi�ce
pracowników i w istotny sposób wp�ywaj�cych na gospodark�
kraju proces umierania jest powolny, a dla firm ma�ych szyb-
szy. Ale i odrodzenie ma�ej firmy jest �atwiejsze, wymaga
mniejszej energii. Du�e organizacje potrafi� czerpa� ze swo-
ich zasobów i �y� w�asnym rytmem, niezale�nie od stosunków
z otoczeniem nawet z rynkiem. Przyk�ady to oczywiScie PKP
i kopalnie. Oba przedsi�wzi�cia dawno ju� straci�y kontakt
z rynkiem, maj� negatywny wizerunek spo�eczny, a mimo to
nie tylko trwaj�, ale i pozostaj� sob�. I to wystarcza, by trwa�.
By� mo�e to one w�aSnie paradoksalnie najlepiej ilustruj�, co
znaczy zaj�cie miejsca w �yciu gospodarczym i spo�ecznym,
i jak istotne jest to dla w�asnej to�samoSci i wi���cego si�
z tym �ycia organizacji.
Janusz Palikot
J ANUSZ PAL I KOT
E DUKAC J A ME NE D� E R S KA
Z ekonomicznego punktu widzenia jest tylko jedna inwestycja,
która ma zawsze sens, mimo �e a priori nie potrafimy okreSli�
jej efektów. Jest to inwestycja w wiedz� pracowników firmy.
Trzeba od razu jedn� rzecz postawi� jasno poza szczególnymi
wypadkami nie da si� precyzyjnie udowodni�, �e szkolenia me-
ned�erów i pracowników maj� ekonomiczny sens. Trzeba po
prostu wierzy�, �e pieni�dze zainwestowane w wiedz� i umie-
j�tnoSci zwróc� si� z czasem z nawi�zk�.
Wiar� t� �atwiej zachowa� w odniesieniu do szkole� specjali-
stycznych. Znacznie trudniej jednak uzasadni� sens szkole�,
które z definicji maj� charakter ogólny i rozwojowy, na przy-
k�ad takich, jak programy uwra�liwiaj�ce mened�erów na pro-
blemy mi�dzykulturowe czy d�ugie kursy Executive MBA.
Krótko mo�e o tym, co mnie najbardziej pasjonuje w edukacji
mened�erskiej, czyli o programie Executive MBA. Ten program
ameryka�sko-polski tworzy�em i od wielu lat prowadz� w Mi�-
dzynarodowym Centrum Zarz�dzania, które jest fragmentem
Wydzia�u Zarz�dzania Uniwersytetu Warszawskiego.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plalternate.pev.pl
|
|
|
